Leven aan boord
Als je op een zeeschip werkt, zie je veel van de wereld en werk je samen met mensen uit verschillende landen. Na je werk kun je natuurlijk niet naar huis. Je woont met de bemanning op het schip. Samen vaar je naar plaatsen waar anderen alleen maar van kunnen dromen!
Lange reizen
Zeeschepen varen tussen havens over de hele wereld. De reis duurt soms weken, soms maanden. Iedereen die aan boord werkt, woont er ook. Op een groot schip wonen twintig tot veertig bemanningsleden; op een kleiner schip vijf. Je komt elkaar overal tegen. Daarom voelt de crew al snel als je tweede familie.
De crew is wel een Engelstalige tweede familie, want iedereen aan boord spreekt Engels. | |
Er varen 46.000 zeeschepen over de wereld. In Nederland werken 20.000 mensen in de zeescheepvaart. |
Maanden van huis
Als je een lange zeereis maakt, ben je zo een paar weken onderweg. Een voorbeeld van een reis:
Een zeeschip met uien vertrekt van Tauranga in Nieuw Zeeland en reist eerst naar Vlissingen in Nederland en daarna naar Ipswich in Engeland. Dan zit de reis erop.
Het schip vaart 14,5 zeemijl per uur: 14,5 x 24 uur = 348 zeemijl per dag.
De reis duurt 33,5 dag. In totaal vaart het schip 33,5 x 348 zeemijl = 11.658 zeemijl.
Op zee worden alle afstanden in zeemijl gemeten. Om te weten hoeveel kilometer dat is, moet je het omrekenen. Een zeemijl is 1,852 km.
Het schip vaart 11.658 x 1,852 km = 21.590,616 km. Dat is net zo veel als 65 keer met de auto van Leeuwarden naar Maastricht!
De crew voelt al snel als je tweede familie.
Wonen en slapen
Elk huis is anders ingericht, elk schip ook. Toch zijn er veel overeenkomsten: bijna alle schepen hebben een messroom, een laundry en een gym. Soms is er zelfs een zwembad. Op een schip slaap je in een cabin. Dat is je eigen kamer. Meestal heeft de cabin een wet unit. Dat is ruimte met een toilet, wastafel en douche. In de hut is opbergruimte voor je kleren en spullen en er staat vaak een bureau. In de eerste dagen aan boord lijkt het schip wel een doolhof, maar binnen een paar dagen ken je de weg.
Aan boord is een wasruimte met een aantal wasmachines en drogers. Grote kans dat alle machines in gebruik zijn. Goed plannen voor je schone onderbroeken dus! |
Ziek
Wat gebeurt er als iemand aan boord erg ziek wordt? Ook daar is aan gedacht. Vaak wordt een hut gebruikt als hospital. In de ziekenkamer is zuurstof en een apparaat voor hartreanimatie aanwezig. Verder is de hut ingericht volgens het Geneeskundig Handboek voor de Scheepvaart. Dat boek ligt in de hut en natuurlijk ook de Engelse versie: Ship Captain’s Medical Guide. Alle stuurlieden hebben uitgebreide EHBO-cursussen gevolgd. Ze weten in veel gevallen precies wat ze moeten doen. In noodsituaties krijgen ze via de radio hulp van de medische dienst. Ze overleggen dan met elkaar volgens een vast stappenplan: de Medische Kaart. Zo wordt er niks vergeten. Als het moet, kunnen ze met hulp via de radio zelfs opereren aan boord. Als het echt nodig is, kan de zieke opgehaald worden met een helikopter.
Bekijk een hut in 360°.
Als de zee onrustig is, gaat het schip heen en weer. Dat merk je natuurlijk ook in je hut. Wat denk je, zou jij zeebenen hebben?
Eten en drinken
Op een schip zijn stores en een inloopvriezer met spullen voor het eten. De koks nemen wat ze nodig hebben mee naar de galley. Daar maken ze drie keer per dag een maaltijd. De koks bepalen wat er wordt gegeten. Ze houden daarbij wel rekening met de wensen van bemanningsleden, bijvoorbeeld vanuit hun religie. De koks doen erg hun best, want lekker eten is belangrijk en goed voor de sfeer! Samen met de kapitein zorgen de koks ervoor dat de voorraad in de haven wordt aangevuld.
Als je jarig bent, maakt de kok op sommige schepen een verjaardagstaart. Rond koffietijd is iedereen wakker en wordt de taart aangesneden. |
Koken in de storm
Ook als de zee tekeer gaat en het enorm stormt, moet de crew eten. Het is belangrijk dat de koks ook dan veilig kunnen werken. Daarom zie je in een kleine kombuis randen om het fornuis en tussen de pannen om te voorkomen dat de pannen er afschuiven. Soms is het nodig om het menu een beetje aan te passen. Als een schip teveel schommelt, worden er geen frietjes gebakken. Frituurvet is zo heet, dat dat levensgevaarlijk zou zijn. Rijst eten dan maar.
In een grote kombuis waar ook voor passagiers wordt gekookt, gebruiken koks speciale grote pannen. Die pannen hoeven niet op het fornuis te staan, maar worden op een andere manier verwarmd.
Kerst
Soms ben je tijdens de feestdagen op reis en vier je Kerstfeest bij de barbecue. Dat kan prima! Vaak wordt een schip van binnen ook gezellig gemaakt met kerstbomen en versieringen. Met Kerst ontvangt een schip vaak een kist met cadeautjes voor ieder bemanningslid. Met een beetje geluk krijg je zelfs een speciaal presentje van de koning!
Ben je dit jaar met Kerst aan boord geweest? Dan heb je het volgende jaar meestal verlof en ben je thuis.
Bekijk een kombuis in 360°.
Vrije tijd
Aan boord kun je je prima vermaken. Je kunt fitnessen, films kijken, zwemmen of gamen. Omdat je veel samenwerkt, maak je snel nieuwe vrienden. Je kunt je vrije tijd ook gebruiken om de was te doen of je hut op te ruimen en schoon te maken. Misschien maar goed dat je moeder niet even om het hoekje kan kijken…
Potje tafeltennissen? Vaak kan het aan boord, maar soms spelen de golven ook mee en wordt het tafeltennis voor gevorderden. Zie dan maar eens te winnen... |
Ontgroening
Vaar je voor het eerst mee en kruis je de evenaar? Op sommige schepen maak je dan kennis met Neptunus. Neptunus komt aan boord om jou te ontgroenen. Hoe dat precies gaat, verschilt per schip. Soms word je ingesmeerd met allerlei smurrie of moeten er gekke opdrachten worden gedaan. Daarna word je door een verklede Neptunus ‘gedoopt’. Vaak wordt de ontgroening afgesloten met een certificaat.
Het gebruik is ontstaan in de tijd van de ontdekkingsreizen van de Portugezen. Veel zeelieden waren bang voor de evenaar. Ze dachten dat het op de evenaar zo heet was, dat je van de hitte dood zou gaan. Om zichzelf te beschermen, lieten ze zich snel dopen. Een gelovige en gedoopte zeeman zou God niet zomaar dood laten gaan, toch?
Je maakt aan boord snel nieuwe vrienden. En aan boord kun je een hoop plezier maken met elkaar. Zo maakte de crew van de Bourbon Peridot een muziekclip bij het nummer ‘Africa’ van Toto.
Vrienden en familie
Als je vaart, wil je ook graag af en toe je familie en vrienden spreken. Vanaf zee kun je altijd berichten sturen. In de haven is er een vaak goedkopere internetverbinding, zodat je kunt videobellen.
Tussen de reizen door ben je een paar weken vrij. Genoeg tijd om bij te praten en te vertellen over je avonturen. |
Marifoon
Marifoon klinkt als een telefoon, maar dat is het niet. Een marifoon is een zender en ontvanger van radiogolven. Via de marifoon kunnen mensen op schepen die bij elkaar in de buurt zijn met elkaar praten. Gezellig? Niet echt. De meeste dingen die over de marifoon gezegd worden, gaan over veiligheid.
Internetten op zee
Midden op zee kun je internetten via het maritieme netwerk. Een schip heeft een schotelantenne, die verbinding maakt met een satelliet. Het is alleen erg duur om hier gebruik van te maken. Je kunt beter wachten tot je binnen het bereik van een zendmast aan de kust bent.
Tegenwoordig kan de bemanning ook gebruik maken van de satelliettelefoon. En in noodgevallen, bijvoorbeeld voor een gesprek met een arts, kan via hoogfrequente radiogolven contact gemaakt worden.
Op het kompasdek staan de zenders en ontvangers van alle communicatiemiddelen. Bekijk het in 360°.
Wereldbaan op zee
Zeeschepen vervoeren allerlei producten over zee. Spullen die we elke dag gebruiken, zoals computers, schoenen en kleding of dingen die we graag eten, zoals mango’s, kiwi’s en rijst. De kapitein zorgt er met de bemanning voor dat alle goederen op de juiste plek komen.
Soorten schepen
Er zijn verschillende soorten schepen. Zeeschepen die spullen vervoeren zijn:
• tankers – vloeistoffen of gassen;
• bulkschepen – losse lading, zoals graan of erts;
• carcarriers – auto’s;
• containerschepen – containers waar van alles in zit en die als legoblokjes op elkaar passen.
Daarnaast zijn er schepen die op zee werken. Zo zorgt een baggerschip ervoor dat de vaargeul diep genoeg blijft en een zeesleepboot dat een boorplatform op de juiste plek komt. Passagiers worden over zee vervoerd met een veerboot als ze van de ene haven naar de anderen willen of op een cruiseschip als ze kiezen voor een vakantie op zee.
Sinds 1833 worden passagiers van cruiseschepen verwend met luxe en culturele uitstapjes. In 2015 genoten ruim 22 miljoen mensen een vakantie op zee. |
Zeesleepboot
Zeesleepboten kunnen grote objecten zoals boorplatformen, drijvende dokken en drijvende kranen over lange afstanden
verslepen. Een dok wordt gebruikt voor het ‘droogzetten’ van een schip bij de werf. Het schip staat dan in een hele grote bak, waardoor ook delen, die normaal in het water liggen, geverfd of onderhouden kunnen worden. Een drijvende kraan kan in de haven naar een andere kade gesleept worden of op zee gebruikt worden. Een sleepboot kan duizenden tonnen aan gewicht trekken. Soms helpen sleepboten ook bij het aanmeren van grote schepen in de haven.
Drijvend hotel
Een cruiseschip is een drijvend hotel, waarbij de passagiers zich onderweg aan boord uitstekend kunnen vermaken. Sommige cruiseschepen zijn gigantisch groot: er kunnen wel 5000 passagiers mee. Andere schepen zijn kleiner en kunnen in kleinere exotische havens komen. Aan boord is van alles te doen. Overdag kun je bijvoorbeeld zwemmen, basketballen en soms zelfs klimmen of golfen. Maar je kunt ook een boek zoeken in de bibliotheek, leren dansen of gewoon lekker lezen op het dek. Elke avond is er een programma met disco, theater, muziek of film. Soms treden er zelfs beroemde artiesten op, die met een helikopter voor een avond worden ingevlogen.
Cruiseschepen maken ook regelmatig tussenstops, zodat je op het vasteland interessante dingen kunt bekijken of bezoeken. Sommige cruiseschepen bieden speciale themacruises aan, zoals een Disneycruise. Met welke themacruise zou jij mee willen varen?
Binnenvaartschip
Een binnenvaartschip is veel kleiner dan een zeeschip en vaart op rivieren. Een binnenvaartschip kan een deel van de lading van een zeeschip overnemen en vervoeren naar het binnenland van Europa.
Schepen kijken aan de Nieuwe Waterweg in Rotterdam
Trossen los
Werken heet op een schip ‘wachtlopen’. Wat je doet, hangt af van waar het schip is. Op zee heb je andere taken dan in de haven. Er zijn verschillende soorten taken: nautische en technische taken. Aan boord heeft iedereen zijn eigen taak, want er kunnen geen twee kapiteins op één schip zijn!
Lees meer...
Zeevaartschool
Wie aan boord van een zeeschip wil werken, moet eerst naar de zeevaartschool. De studenten leren technische en nautische taken, zoals navigeren, technische problemen oplossen en rampen bestrijden. De studenten varen voor hun stage een paar maanden mee op een schip.
Man overboord
Op het schip moet het veilig zijn. Daarom houdt de bemanning regelmatig brandweer- en reddingsoefeningen. Dan oefenen ze het blussen van branden, het ontruimen van het schip en het redden van mensen.
Je laten opleiden tot zeevarende? Bekijk hoe dat er aan toe gaat op het Maritiem Instituut op Terschelling.
Kapitein
Op de brug van het schip werkt de kapitein. Samen met de eerste en tweede stuurman is deze verantwoordelijk voor de nautische taken. Zij zetten de koers voor het schip uit en houden tijdens het varen het drukke scheepvaartverkeer óf scheepsverkeer in de gaten. De kapitein is de manager van het schip en zorgt dat alles loopt zoals het hoort. Hoe zou het voelen om op de brug van zo’n groot schip de baas te zijn?
Naast een kompas wordt tegenwoordig genavigeerd met radar en gps. |
Stuurman Fabian
Fabian is opgeleid tot tweede stuurman. Hij geniet ervan dat zijn werk elke dag anders is. Op de brug werkt hij bijvoorbeeld met de radar en een kompas, maar hij denkt ook mee over de manier waarop de lading verdeeld moet worden voor een goede balans van het schip.
Radar
Tegenwoordig kun je zelfs in de dichte mist navigeren. Hoe dat werkt? Met radiostraling wordt een kaart van de omgeving gemaakt, waardoor je precies weet waar andere schepen zijn of waar de kust is.
Werken in de zeevaart: Stuurman
Bezoek de brug in 360°.
Machinist
De hoofdmachinist of hoofdwerktuigkundige zorgt samen met de andere werktuigkundigen dat de motoren van het schip goed draaien. De motoren zorgen er niet alleen voor dat het schip vooruitgaat, maar bijvoorbeeld ook dat er elektriciteit aan boord is. Dat gaat dag en nacht door, daarom wisselen de machinisten elkaar af. Onderweg worden de motoren goed onderhouden. Soms zijn er toch technische problemen, die meteen opgelost moeten worden. Sleutelen maar!
In de machinekamer wordt ook water gezuiverd, zodat er altijd genoeg drinkwater is. |
Taakverdeling
Op een schip werk je 4 tot 6 uur achterelkaar, daarna ben je 6 tot 8 uur vrij. Werk je 6 uur en ben je dan vrij, dan noemen ze dat ‘6 uur op, 6 uur af’. Wat je doet hangt van je rol af. Er zijn matrozen en officieren. De officieren zijn stuurlieden of machinisten. De eerste, tweede en derde stuurman werken samen met de kapitein op de brug.
Rol | Taak |
Matroos | Een matroos helpt bij verschillende taken, zoals in- en uitladen van de vracht in de haven en het schoonmaken en onderhouden van het schip en de veiligheidsmiddelen. |
Olieman of wiper | Matroos die met de machinisten samenwerkt. |
Eerste matroos of bootsman | De bootsman overlegt dagelijks over het werk met de eerste stuurman. Daarna verdeelt hij de taken over de matrozen. |
Derde stuurman | De derde stuurman loopt wacht samen met de kapitein en is verantwoordelijk voor de veiligheidsmiddelen. Voorbeelden van veiligheidsmiddelen zijn de man-overboord-boot (MOB), alarmen en survivalsuits. |
Tweede stuurman | De tweede stuurman plant de reis en houdt de kaarten en boeken bij. |
Eerste stuurman | De eerste stuurman zorgt voor de planning van het onderhoud van het schip en de lading. De lading moet goed verdeeld worden over het schip, zodat het in balans blijft. |
Hoofdwerktuigbouwkundige (HWTK) | De hoofdwerktuigbouwkundige overlegt met de kapitein en zorgt er samen met de tweede en derde machinist voor dat de machines goed onderhouden worden. |
Werken in de zeevaart: Kapitein
De machinekamer in 360°.
Werken in de zeevaart: werktuigkundige
Varen in de Toekomst
Grote schepen zijn modern en hightech, maar het kan nog slimmer, veiliger en duurzamer. Er zijn steeds meer mogelijkheden voor Smart Shipping, dat is geautomatiseerd varen. Er zijn dan minder mensen nodig aan boord. Er wordt zelfs getest met sturen op afstand en met zelfvarende schepen. Daarnaast wordt hard gewerkt aan varen met schone energie. Ook wordt onderzocht wat de beste vorm van een schip is.
Vroeger voeren alle schepen op windenergie. Er wordt nu weer getest met zeilen. Wat denk je van zeilen bovenop een containerschip? |
Een toekomst van duurzame energie op zee & schone scheepvaart
Bekijk de haven van Rotterdam van bovenaf
Beroepen op zee
Instellingen
Informatieve Placemats | Belevingslezen!
Zeebenen in de klas wil graag kennis en weetjes met jullie delen over het zeevarende beroep. Je kunt de Informatieve Placemats downloaden en printen of op internet bekijken. Online zijn er allerlei leuke activiteiten aan de placemat toegevoegd zoals filmpjes, geluiden, foto's, mopjes, quizvragen en meer...
Ben je enthousiast geworden over het zeevarende beroep en wil je dit delen met je klasgenoten? Dan kun je je aanmelden voor Zeebenen in de klas. Er komt een kapitein, loods, werktuigkundige of stuurman bij jou in de klas vertellen over hun beroep.
Aanmelden
Ga naar het aanmeldformulier en vraag aan je leraar of lerares om dit in te vullen.
Meer Informatieve Placemats over het leven op zee: De Koninklijke Marine
Downloads
Hieronder kunt u een A3 pdf/print versie van de placemat van Zeebenen in de klas downloaden
Meer Informatieve Placemats over het leven op zee: De Koninklijke Marine